Pisze Beata Garncarska, przewodnik po Sardynii
Sardynia to tajemnicza wyspa w basenie Morza Śródziemnego. Większość kojarzy ją tylko z pięknymi plażami, turkusowym kolorem wody, słońcem i latem. Na liście najczęściej odwiedzanych miejsc są Zatoka Orosei i Archipelag Maddalena, często też pojawia się Alghero z jaskinią Neptuna czy słynna plaża Pelosa. Ale Sardynia ma dużo więcej atrakcji!
Nazywana często jest małym kontynentem, ponieważ jest tak zróżnicowana, że podróżując po niej mamy wrażenie, że co rusz to jesteśmy w innym kraju. Zachwyca serdecznością ludzi, dziką naturą, prostotą, wciąż żywymi tradycjami, rzemiosłem, kuchnią i winami, którym Sardyńczycy zawdzięczają długowieczność.
Gotowi na dawkę emocji, doświadczeń, widoków i lampki wina? Zapraszam na wędrówkę po Sardynii poza szlakiem w rytmie slow. Zabiorę was w podróż do tej innej Sardynii, min. do Siniscolii, gdzie mieszkam na północno wschodnim wybrzeżu wyspy; w góry na niezapomniane wschody i zachody słońca, opowiem o sardyńskich smakach, starożytnych cywilizacjach i podpowiem, gdzie poczujecie się jak Robinson Crusoe.
Największe atrakcje – Sardynia
Sardynia to wyspa magiczna, o tym przekonał się już niejeden człowiek. Dla mnie najbardziej magicznymi miejscami są pozostałości po starożytnych cywilizacjach, które zamieszkiwały wyspę, a każde z nich owiane jest mgiełką tajemnicy. Zabiorę was w podróż w czasie i przeniesiemy się do epoki kamienia łupanego, miedzi i brązu.
Sardynię zamieszkiwały wówczas tajemnicze cywilizacje, które pozostawiły ogromny dorobek archeologiczny i wiele niewiadomych nad którymi od lat debatują tęgie głowy.
Nuragi – Atrakcje Sardynia
To megalityczne budowle pojedyncze stożkowate wieże i złożone kompleksy nuragijskie przypominające średniowieczne fortece. Budowane bez użycia zaprawy od ok XVIII w p.n.e. do ok X w.p.n.e. do dzisiaj stanowią enigmę. Obecnie doliczono się ich około 8 tysięcy a najpiękniejszym okazem kompleksu nuragijskiego jest nurag Santu Antine, który powinniście zobaczyć.
Mamy więcej takich magicznych miejsc. Są to min. święte źródła i studnie budowane przez Nuragijczykow, starożytne sanktuaria, miejsca kultu wody, gdzie odbywały się prastare rytuały. Najbardziej znana święta studnia to Santa Cristina, która leży w pobliżu Paulilatino w zachodniej części wyspy. A jeśli będziesz w pobliżu Olbii odwiedźcie świętą studnię Sa Testa. Wstęp gratis.
Grobowce nuragijskie nazywanymi tombe di giganti, zbiorowe grobowce Nuragijczykow to kolejne pełne energii miejsca. Nazywane nuragijskimi szpitalami, poniewaz wiele osob twierdzi, że zostały zbudowane w miejscu pól magnetycznych. Czasami wędrując po wyspie natkniecie się na ludzi leżących w korytarzu grobowca lub siedzących przed nim. Nie sa szaleni, no moze troszke, 🙂 oni się leczą. Sami poznaliśmy mężczyznę, który twierdzi, że w taki sposób wyleczył trudno gojące się złamanie.
Innymi znanymi i często unikatowymi pozostałościami archeologicznymi są min. domus de janas ( domy wróżek) czyli neolityczne grobowce wykute w skale. Ale też dolmeny, grobowce naziemne z płyt kamiennych, menhiry i betili kamienne posągi symbolizujące kobiete i mezczyzne. Mamy też unicum w całej Europie neolityczny ołtarz Ziggurat Monte d’Accoddi (2700-2400 rpne), który każdy powinien zobaczyć. Zobacz więcej zdjeć w albumie.
Wschody i zachody słońca na Sardynii
Zapewne kochacie wschody i zachody słońca. Na Sardynii mamy wiele pięknych miejsc na ich podziwianie. Ja zdradzę wam, gdzie ja kontempluje wschodzące i zachodzące słońce.
Miejsce, gdzie budzi się słońce to Capo Comino. Idealne miejsce na wschody słońca, ale też na spacery. Nie ma tutaj zabudowań, jedyny budynek to stary skład węgla drzewnego, gdzie dzisiaj znajduje się jedna z lepszych restauracji w okolicy. Kręta i pachnąca lawendą, rozmarynem i czystkiem ścieżka prowadzi do starej latarni morskiej i dalej, aż na Punta Artora, która jest najlepszym punktem widokowym.
I to tutaj rozkładamy koc i napawamy oczy cudownymi widokami. Po lewej piaszczyste wydmy Capo Comino, które były scenerią niejednego filmu. Nawet Madonna i Guy Ritchie pokusili się o zrobienie remake słynnego włoskiego filmu Travolti da un Insolito destino nell’azzurro mare d’agosto…, część 1 i część 2, Kilka kroków od brzegu wysepka Isola Ruja, skąd dobiegają kłótnie hałaśliwych mew. Po prawej zielony dywan lasów piniowych i granitowe wzniesienia, a przed nami stara latarnia i tafla wody.
Na zachody słońca ruszamy na szczyt Punta Cupeti w góry Montalbo. Jest to jedno z naszych ulubionych miejsc, gdzie zabieramy naszych gości na wędrówki o zachodzie słońca i raz w miesiącu podczas pełni księżyca. Z 1029 m npm wszystko nabiera innych barw, niesamowita cisza przerywana dzwonkami owiec lub kóz, rozgwieżdżone niebo nad naszymi głowami, w dole światełka wiosek i miast, powietrze przepełnione zapachami. Na szczycie przygotowujemy poczęstunek z naszych domowych smaczków. Rada ! nawet jeśli na wybrzeżu jest 35 ° ubierzcie się ciepło :-), szczególnie jeśli wieje. Nie pomoże nawet lampka wina na rozgrzanie:-)
Sardyńska kuchnia
Co warto spróbować na wyspie? Sardyńska kuchnia jest niesamowita, prosta i smaczna. Kuchnia ziemi czyli dania, gdzie przeważają produkty z uprawy pól i hodowli owiec, krów czy kóz. Obecnie mamy 9 prezydiów slow food i 214 (2020) produktów PAT ( produkty tradycyjne) i masę pysznych dań. A więc jest w czym wybierać 🙂 Podam wam kilka moich ulubionych smaków Sardynii, które warto spróbować.
Jednym z nich jest pane frattau, przepis na to danie znajdziecie w naszym kulinarnym e-booku W 80 potraw dookoła świata. Przekładaniec przygotowany z chleba carasau z sosem pomidorowym, serem pecorino i jajkiem w koszulce. Polecam chociaż raz spróbować su filindeu, czyli rosół z rzadkim makaronem filindeu. Przygotowywanym tylko 2 razy w roku z okazji święta św.Franciszka w górskim sanktuarium w Luli. Inne tradycyjne danie podawane tutaj to su zurrette czyli owcza krew gotowana w zwierzęcym żołądku z dodatkiem chleba carasau, sera i przypraw. Koniecznie spróbujcie też sardyńskich pierogów culurgionis z Ogliastry.
Z deserów polecam seadas czyli serowe ciastka smażone na oleju, podawane zwykle z miodem. Ja uwielbiam też timballa czyli pasterski deser z jajek i mleka przypominający nasz budyn. Będąc w moich okolicach, powinniście spróbować produktów z sa pompia. Cytrus, który rośnie tylko w naszych stronach i z którego przygotowujemy tradycyjny deser. Od 2004 jedno z prezydiów slow food.
Nie ma posiłku bez dobrego wina. Zima zwykle pijemy czerwone cannonau, które wydłuża życie 🙂 lub wyjątkowe Carignano di Sulcis. Latem schłodzone białe wina min. vermentino DOCG z Gallury. A do deserow min. słodkiej Malvasia z Bosy lub Moscato z południa wyspy. Pamiętajcie też, że oprócz narodowego piwa Ichnusy mamy całą masę rzemieślniczych browarów. Polecam piwa min. browaru Marduk, którzy robią też piwo z pompii sexy pompia. Ale nie można zapomnieć o digestivi czyli o likierach i mocnych trunkach na trawienie tj. likier z mirto czy z pompii i naszą mocną abbardente czyli sardyński bimber. Jesli chcecie dowiedziec sie czegos wiecej o tym trunku zapraszam do quizu o smakach świata :-). A wszystkich tych rarytasow posmakujecie w agroturystykach lub restauracjach lub na naszych wycieczkach
Jak Robinson Crusoe na bezludnej wyspie
Zabieram was na bezludną wyspę Asinara, no prawie… Jest to jedno z moich ulubionych miejsc, gdzie chętnie wracam. Niegdyś była wyspą więzieniem, a dzisiaj jest jednym z naszych dwóch parków narodowych. W dyskotece czyli w jednym z najlepiej strzeżonych budynków więzienia spędził swój żywot lub miał “przymusowe wakacje” niejeden groźny włoski rzezimieszek. Ale oprócz rzezimieszków na wyspie znaleźli schronienie sędziowie z Sycylii Falcone i Borsellino, którzy odważyli się wytoczyć armaty przeciwko sycylijskiej mafii. Niestety przypłacili ten bohaterski czyn życiem. Nie ma tutaj samochodów i panuje błoga cisza. Wrażenie robią opuszczone cele, popadające w ruinę kolonie karne oraz dzika natura, która odbiera to co człowiek okiełznał. Jedynym mieszkańcem wyspy jest artysta Enrico Mereu, którego spotkacie w Cala d’Oliva. Oprócz Enrico stałymi bywalcami wyspy są zwierzęta: konie i słynne osiołki, szczególnie te białe. Aby poczuć to miejsce spędzicie tutaj przynajmniej jeden nocleg. Zobacz Album z fotkami z Asinary
I nie zapomnijcie, że Sardynia jest piękna przez cały rok. Najlepiej poznaje się ją poza sezonem biorąc udział w licznych świętach takich jak styczniowe święto ognia, karnawał, obchody wielkiego tygodnia, winobranie, zbiory oliwek czy otwarte winnice.Wtedy poczujecie się podróżnikami i odkrywcami, a podczas imprez rodzą się przyjaźnie na lata. My mamy przyjaciół już w każdej części Sardynii 🙂
Autor artykułu: Beata Garncarska, przewodnik po Sardynii
Do kraju pizzy i spaghetti dotarła w 2001 i pomimo, że miał to być tylko jeden z krótkich przystanków w jej życiu zatrzymała się na dłużej. Na początku była to Florencja, gdzie ukończyła studia na florenckim uniwersytecie, a później los poprowadził ją na owiana mgiełką tajemnicy, piękną i dzika Sardynię, gdzie mieszka do dzisiaj
