Pisze Marek Kremer, przewodnik po Czechach.
Dane z czeskiego urzędu statystycznego podają, że przeciętny mieszkaniec Czech wypija rocznie około 10 litrów czystego spirytusu.
Według niektórych statystyk, naród ten plasuje się na 4. miejscu w światowym rankingu spożycia alkoholu. Nikogo pewnie nie zdziwi, że gros alkoholu (prawie 5l) przeciętny Czech spożywa w rozcieńczonej postaci 300 kufli piwa. Natomiast mniej znanym może być fakt, że prawie połowa tej cyfry, bo ponad 2 litry konsumowanego w Czechach etanolu rozpuszczona jest w winie, którego Czech w ciągu roku średnio wypija 30 butelek. Tak więc mały ludek piwoszy konsumuje rocznie w sumie 2 100 000 hektolitrów wina. A w niektórych regionach kraju wino jest równie obowiązkowym elementem gastronomii i kultury co w słonecznych krajach basenu Morza Śródziemnego.
Czas więc na lampkę wina!
W warunkach czeskich najlepiej powodzi się białym szczepom. Wśród nich największą popularnością cieszą się wywodzący się z Austrii Grüner Veltliner (Veltlínské zelené) czy też nadreński Müller Thurgau z owocową nutką. Starą i tradycyjną białą odmianą wina jest złocisty Ryzlink reński (Ryzlínk rýnský). Nadaje się on do produkcji najwyższej jakości win o wyraźnych cechach lokalnych. Na blisko 7% winnic rośnie niebieska odmiana Blaufränkisch (Frankovka) prawdopodobnie reńskiego pochodzenia rozpoznawalna po rubinowym kolorze i ostrężynowym smaczku. Inną czerwoną odmianą jest alzacki Saint Laurent (Svatovavřinecké). W czołówce około 20 najpopularniejszych w Czechach odmian znajduje się też mój ulubiony burgundzki Pinot gris (Rulandské šedé!). W jego smaku przebijają się nutki owoców cytrusowych.
Jednak znajomość najpopularniejszych odmian nie wystarcza, żeby nacieszyć się kieliszkiem dobrego trunku.
Czescy winiarze produkują rocznie około 600 000 hektolitrów wina. Począwszy od najpopularniejszego wina stołowego, po wino słomkowe, wytwarzane ze starannie wyselektowanych gron, podsuszanych przed tłoczeniem dla uzyskania większej koncentracji cukru. Większość Czechów na co dzień kupuje „jakostní víno” (jakościowe wino). W upalne letnie dni, wspaniale gasi ono pragnienie w postaci „vinného střiku” czyli szprycera (białe wino z wodą sodową) a wstydu nie przyniesie ani na niedzielnym stole.
Na prezent nadaje się butelka z napisem „jakostní víno s přívlastkem” (jakościowe wino z wyróżnikiem).
Ma ono cechy charakterystyczne dla określonego obszaru, niejednokrotnie tożsamego z konkretną winnicą. Następne, droższe kategorie są wariantami wina z wyróżnikiem różniącymi się zawartością cukru w moszczu winnym przed rozpoczęciem fermentacji. „Kabinetní víno” (wino kabinet) jest zwykle wytrawne. W hierarchii słodyczy o stopień wyżej znajduje się wino oznaczone na etykietce jako „pozdní sběr” (późny zbiór). Następnie „výběr z hroznů” (wybór gron) i „výběr z bobulí” (wybór jagód). Miłośnik win słodkich zawsze jednak powinien się upewnić, szukając na etykietce odpowiednich terminów: „suché” (wytrawne), „polosuché” (półwytrawne), „polosladké” (półsłodkie) i „sladké” (słodkie).
Wspaniałym doświadczeniem jest wizyta w piwniczce win (vinařský sklep), w którymś z regionów produkcji.
Każda domowa i komercyjna piwniczka przygotowana jest na przyjazd gości i dysponuje przyjemnie chłodnym pomieszczeniem przy wejściu. Wyposażone jest ono w ławy, stoły i kilka dekoracyjnych (pustych) beczek. Winiarz kocha swoje „vínečko” i odpowiednio zachwala go klientom, zawsze podkreślając fakt, że takiego trunku nie da się nabyć w żadnym sklepie. Gawęda z producentem jest więc częścią folkloru i czystą przyjemnością a zawartość nabytych butelek daje gwarancję, że nie zabraknie nam tematów do rozmowy z gośćmi, których będziemy później nabytym winem podejmować.
Osobnym tematem jest uroczystość winobrania, szumnie obchodzona zwłaszcza na południowo morawskiej wsi.
Najważniejsze są barwne stroje i zwyczaje ludowe, dźwięk tradycyjnych cymbałów i atmosfera radosnej gościnności. Tu nie jakość, ale ilość wina się liczy. Pod koniec września mieszkańcy Pragi masowo udają się do Bzenca, Pavlovic czy do Strážnic. Tam w uprzednio zarezerwowanych piwniczkach spędzają w miłym upojeniu kilka kolejnych dni i nocy. Żeby naprawdę doświadczyć uroków święta, najlepiej udać się do którejś z mniej znanych winiarskich miejscowości na Morawach. Zabraknie tam może występów estradowych, z pewnością jednak nie wina ani przyjaznej, wesołej atmosfery.
Jak widać kultura wina ma w Czechach mocne korzenie i dobre warunki do rozwoju.
Dlaczego więc tak mało czeskiego wina trafia do konsumentów zagranicznych? Można tu żartobliwie stwierdzić, że Czeskie wino jest i pozostanie poza granicami kraju raczej nieznane, ponieważ jest tak dobre, że prawie wszystko wypija się w domu. I tak właśnie być powinno, bo szlachetny trunek i tak najlepiej smakuje po dniu ciężkiej pracy, na wzgórku pod kapliczką z winnicą w zasięgu wzroku.
Autor artykułu: Marek Kremer, przewodnik po Czechach.
Wybierz się na spacer po z Markiem: WIRTUALNE ZWIEDZANIE NA ŻYWO
Poznaj niezwykłe ciekawostki o Czechach: VIDEO QUIZ
